Η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης και η σημασία της στο χώρο της εργασίας

Όπως έχουν δείξει επιστημονικές έρευνες, η χρησιμότητα της ανάπτυξης δεξιοτήτων συναισθηματικής νοημοσύνης καθίσταται ολοένα και πιο αναγκαία σε όλο το φάσμα της κοινωνικής, προσωπικής και εργασιακής ζωής. Ο ρόλος τους είναι σημαντικός για την άντληση ικανοποίησης από τη ζωή και το επάγγελμα όπως, επίσης, και στη δημιουργία και διατήρηση ικανοποιητικών κοινωνικών σχέσεων. Η έννοια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης αναδύθηκε κυρίως σε αντιπαράθεση με την επικρατούσα έννοια της Γενικής Νοημοσύνης (ΓΝ) για την οποία έχουν γίνει πολλές αναφορές σχετικά με την ικανότητα της να λειτουργεί ως καθοριστικός παράγοντας πρόβλεψης της επαγγελματικής επιτυχίας ενός ατόμου. Από την άλλη υπάρχουν αρκετοί ερευνητές που έχουν αμφισβητήσει αυτή την ικανότητα πρόβλεψης που έχει αποδοθεί στη Γενική Νοημοσύνη, θεωρώντας την ανεπαρκή για την πρόβλεψη συγκεκριμένων παραμέτρων της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως της επιτυχίας στην εργασία, της διαχείρισης των συναισθημάτων και των κοινωνικών ικανοτήτων.

Ωστόσο φάνηκε ότι ο δείκτης νοημοσύνης από μόνος του δεν αρκούσε για να προβλέψει την επιτυχία στην εργασία και την καλή επαγγελματική απόδοση. Ένας εργαζόμενος μπορούσε να διαθέτει αρκετές γνώσεις, αλλά η εργασιακή του απόδοση να μην ήταν ανάλογη των γνωστικών ή ακαδημαϊκών του προσόντων. Επομένως σιγά-σιγά άρχισε να γίνεται κατανοητό πως ο δείκτης νοημοσύνης δεν επαρκούσε για την επιτυχία στο χώρο εργασίας, αλλά χρειάζονταν και άλλες ικανότητες όπως η δημιουργικότητα, η πρακτική χρήση ιδεών με αποτελεσματικό τρόπο και η αναλυτική επίλυση προβλημάτων.

Επιπλέον η ευφυΐα δεν μπορούσε από μόνη της να προωθήσει κάποιον στην κορυφή, εάν αυτός δεν είχε την ικανότητα να επηρεάζει και να πείθει τους άλλους και εάν δεν διέθετε την εσωτερική πειθαρχία έτσι ώστε να επιδιώκει την κατάκτηση ενδιαφερόντων στόχων. Μάλιστα ικανότητες όπως η καταλυτική δράση στην αλλαγή, η προσαρμοστικότητα και ο σωστός χειρισμός της διαφορετικότητας αποκτούσαν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία.

Εντούτοις, στο χώρο των επιχειρήσεων και των οργανισμών, πριν μερικές δεκαετίες, ο όρος “συναίσθημα” είχε μία αρνητική χροιά, καθώς η εκδήλωση των συναισθημάτων θεωρούνταν σημάδι αδυναμίας. Αυτό όμως δεν μπορεί να ισχύει σήμερα. Κάθε εργαζόμενος, κουβαλάει στον εργασιακό του χώρο την προσωπική του συναισθηματική ατζέντα. Οι άνθρωποι που είναι γνώστες των συναισθημάτων τους και είναι ικανοί στο να κωδικοποιούν και να ερμηνεύουν τα συναισθήματα των άλλων έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι πιο αποτελεσματικοί στην εργασία τους. Με αυτό τον τρόπο η συναισθηματική νοημοσύνη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο χώρο της εργασίας, είτε μιλάμε για τους εργαζόμενους, είτε για τους ηγέτες ενός οργανισμού ή μιας επιχείρησης.

Ο Goleman ήταν εκείνος που αρχικά συνέδεσε με μεγαλύτερη σαφήνεια το υψηλό EQ με τις δυνατότητες ανέλιξης στον εργασιακό χώρο. Η δημοσιότητα που έλαβαν τα βιβλία του για τη συναισθηματική νοημοσύνη στις εργασιακές σχέσεις και την ηγεσία κίνησε το ενδιαφέρον πολλών επιστημόνων και επιχειρηματικών στελεχών, οι οποίοι επιδίωξαν να εφαρμόσουν τις αρχές αυτές με στόχο τη βελτίωση των υπηρεσιών στο χώρο οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων, τις διαπροσωπικές σχέσεις και τις σχέσεις ηγεσίας στο χώρο εργασίας, καθώς και την επιλογή και προαγωγή του προσωπικού.

Η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη συμβάλλει στην εργασιακή πρόοδο και την προσωπική επιτυχία, χαρακτηρίζει τα ανιδιοτελή κυρίως άτομα και εκείνα που διέπονται από υψηλές αξίες, καθώς και τους καλούς ηγέτες. Επιπλέον συμβάλλει στην αποτελεσματική συνεργασία μιας ομάδας, στη λήψη ορθών αποφάσεων, αλλά και στην καλύτερη αντιμετώπιση του άγχους στον εργασιακό χώρο.